डायनासोर, म्हणजे मोठे सरडे, सुमारे 160 दशलक्ष वर्षांपासून पृथ्वीवरील सर्वात प्रबळ पार्थिव पृष्ठवंशी होते. ते ट्रायसिकच्या शेवटापासून (सुमारे 230 दशलक्ष वर्षांपूर्वी) क्रेटासियसच्या शेवटपर्यंत (सुमारे 65 दशलक्ष वर्षांपूर्वी) अस्तित्वात होते, त्यानंतर क्रेटासियस-तृतीय विलुप्त होण्याच्या घटनेमुळे त्यापैकी बहुतेक नामशेष झाले.

जीवाश्म रेकॉर्ड दर्शवते की ज्युरासिक काळात पक्षी थेरोपॉड डायनासोरपासून उत्क्रांत झाले आणि बहुतेक जीवाश्मशास्त्रज्ञ पक्ष्यांना आज डायनासोरचे जिवंत वंशज मानतात. डायनासोर या शब्दाचा हिंदीतील अनुवाद भीमसरत असा आहे ज्याचा संस्कृतमध्ये अर्थ भयंकर सरडा असा होतो.

डायनासोर हा प्राण्यांचा एक वैविध्यपूर्ण समूह होता. [२] जीवाश्मशास्त्रज्ञांनी आतापर्यंत 500 भिन्न प्रजाती आणि डायनासोरच्या 1000 पेक्षा जास्त प्रजाती ओळखल्या आहेत आणि त्यांचे अवशेष पृथ्वीच्या प्रत्येक खंडात सापडले आहेत. काही डायनासोर शाकाहारी तर काही मांसाहारी होते. काही द्विपाद आणि काही चतुर्भुज होते, तर काही आपल्या शरीराची मुद्रा आवश्यकतेनुसार द्विपाद किंवा चतुर्भुज म्हणून बदलू शकतात. अनेक प्रजातींच्या सांगाड्याची रचना हाडांचे चिलखत, शिंगे किंवा शिळेसह विविध बदलांसह विकसित झाली. डायनासोर सामान्यतः त्यांच्या मोठ्या आकारासाठी ओळखले जात असले तरी, काही डायनासोर प्रजाती मानवासारख्याच आकाराच्या होत्या आणि काही मानवांपेक्षा लहान होत्या. डायनासोरच्या काही प्रमुख गटांनी अंडी घालण्यासाठी घरटी बांधली आणि आधुनिक पक्ष्यांसारखीच अंडी होती.

"डायनासॉर" हा शब्द सर रिचर्ड ओवेन यांनी 1842 मध्ये ग्रीक δεινός (deinos) "भयंकर, पराक्रमी, चमत्कारिक" + σαῦρος (sauros) "सरडा" या शब्दातून तयार केला होता. 20 व्या शतकाच्या मध्यापर्यंत, वैज्ञानिक समुदायाने डायनासोरांना आळशी, मंदबुद्धी आणि थंड रक्ताचे मानले होते, परंतु 1970 पासूनच्या बहुतेक संशोधनांनी या सिद्धांताचे समर्थन केले आहे की ते उच्च चयापचय दरांसह सक्रिय प्राणी होते.

19व्या शतकात डायनासोरच्या पहिल्या जीवाश्माचा शोध लागल्यापासून, जगभरातील संग्रहालयांमध्ये डायनासोरचे सांगाडे एक प्रमुख आकर्षण बनले आहेत. अर्जेंटिना हा दक्षिण अमेरिकेतील दुसरा सर्वात मोठा देश आहे जिथे डायनासोरचे जीवाश्म मोठ्या प्रमाणात सापडले आहेत. आज ते जगभरातील संस्कृतीचा एक भाग बनले आहेत आणि त्यांची लोकप्रियता सतत वाढत आहे. जगातील काही सर्वाधिक विकली जाणारी पुस्तके डायनासोरवर आधारित आहेत, ज्युरासिक पार्क सारख्या चित्रपटांनी त्यांना जगभरात लोकप्रिय करण्यात महत्त्वाची भूमिका बजावली आहे. त्यांच्याशी संबंधित नवीन शोध प्रसारमाध्यमांद्वारे नियमितपणे कव्हर केले जातात. "डायनॉसॉरच्या उत्तुंग दिवसाला मेसोझोइक युग म्हणतात"

शाकाहारी डायनासोर - अपॅटोसॉर, ब्रेकिओसॉर इ.
मांसाहारी डायनासोर > टायरानोसॉरस, ऑर्निथोमिमस इ.