Login
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipiscing elit. Morbi adipiscing gravdio, sit amet suscipit risus ultrices eu. Fusce viverra neque at purus laoreet consequa. Vivamus vulputate posuere nisl quis consequat.
Create an accountLost your password? Please enter your username and email address. You will receive a link to create a new password via email.
३१ मार्च २०११ रोजी प्रसिद्ध झालेल्या तात्पुरत्या अहवालानुसार, भारतीय लोकसंख्या १७.७%च्या दशकातील वाढीसह १.२१ अब्ज झाली होती. प्रौढ साक्षरतेत दहा वर्षात ९.२१% इतकी वाढ झाली, एकूण साक्षरता ७४.०४% पर्यंत वाढली.
सी. एम. चंद्रमौली हे २०११ च्या भारतीय जनगणनेसाठी भारताचे रजिस्ट्रार जनरल आणि जनगणना आयुक्त होते. जनगणनेची माहिती १६ भाषांमध्ये गोळा करण्यात आला आणि प्रशिक्षण पुस्तिका १८ भाषांमध्ये तयार करण्यात आली. २०११ मध्ये, भारत आणि बांग्लादेश यांनी त्यांच्या सीमेवरील क्षेत्रांची पहिली संयुक्त जनगणना देखील केली. जनगणना दोन टप्प्यात झाली. पहिला, घरांची यादीचा टप्पा, १ एप्रिल २०१० रोजी सुरू झाला आणि त्यात सर्व इमारती आणि जनगणनेच्या घरांविषयी माहिती गोळा करण्यात आली. पहिल्या टप्प्यात राष्ट्रीय लोकसंख्या नोंदणीसाठीही माहिती संकलित करण्यात आली. दुसरा, लोकसंख्या गणनेचा टप्पा, ९ ते २८ फेब्रुवारी २०११ या कालावधीत देशभर आयोजित करण्यात आला. साथीच्या रोगांचे निर्मूलन, विविध प्रकारच्या रोगांवर उपचार करण्यासाठी अधिक प्रभावी औषधांची उपलब्धता आणि राहणीमानात सुधारणा ही भारतातील या दशकातील उच्च लोकसंख्येच्या वाढीची मुख्य कारणे होती.
२०११ च्या जनगणनेनुसार भारताची लोकसंख्या १,२१,०८,५४,९७७ (एक अब्ज एकवीस करोड आठ लाख चोपन्न हजार नऊशे सत्याहत्तर) होती. २००१ पासून भारताने त्याच्या लोकसंख्येमध्ये १८१.५ दशलक्ष जोडले, जे ब्राझीलच्या लोकसंख्येपेक्षा थोडे कमी आहे. जगाच्या पृष्ठभागाच्या २.४% क्षेत्रासह भारताची लोकसंख्या १७.५% आहे. उत्तर प्रदेश हे अंदाजे २०० दशलक्ष लोकसंख्येचे सर्वाधिक लोकसंख्या असलेले राज्य आहे. निम्म्याहून अधिक लोकसंख्या उत्तर प्रदेश, महाराष्ट्र, बिहार, पश्चिम बंगाल, आंध्र प्रदेश आणि मध्य प्रदेश या सहा सर्वाधिक लोकसंख्या असलेल्या राज्यांमध्ये राहते. १.२१ अब्ज भारतीयांपैकी ८३३ दशलक्ष (६८.८४%) ग्रामीण भागात राहतात तर ३७७ दशलक्ष लोक शहरी भागात राहतात. भारतातील ४५३.६ दशलक्ष लोक स्थलांतरित आहेत, जे एकूण लोकसंख्येच्या ३७.८% आहे.
भारतामध्ये हिंदू धर्म, इस्लाम, बौद्ध, शीख आणि जैन धर्म यांसारख्या अनेक धर्मांचे निवासस्थान आहे, तसेच अनेक स्वदेशी धर्म आणि आदिवासी धर्मांचे घर आहे जे अनेक शतकांपासून प्रमुख धर्मांसोबत पाळले जात आहेत. २०११ च्या जनगणनेनुसार, भारतातील एकूण कुटुंबांची संख्या २४८.८ दशलक्ष आहे. त्यापैकी २०२.४ दशलक्ष हिंदू, ३१.२ दशलक्ष मुस्लिम, ६.३ दशलक्ष ख्रिश्चन, ४.१ दशलक्ष शीख आणि १.९ दशलक्ष जैन आहेत. २०११ च्या जनगणनेनुसार, भारतात सुमारे ३.०१ दशलक्ष प्रार्थनास्थळे होती.
जनगणनेतील तात्पुरती माहिती ३१ मार्च २०११ रोजी प्रसिद्ध करण्यात आली (आणि २० मे २०१३ रोजी अद्यतनित करण्यात आली). २०११ मध्ये भारतातील लोकसंख्येच्या जनगणनेमध्ये प्रथमच तृतीयपंथी लोकसंख्येची गणना करण्यात आली. २०११ मध्ये लोकसंख्येचे एकूण लिंग गुणोत्तर दर १,००० पुरुषांमागे ९४३ स्त्रिया होते. भारतातील तृतीयपंथीची अधिकृत संख्या ४९०,००० आहे.
सुरुवातीपासूनच, भारताची जनगणनेत भारतातील लोकांनी व्यक्त केलेल्या धार्मिक संबंधांबद्दल माहिती गोळा आणि प्रकाशित करण्यात आली आहे. खरे तर, भारतीय लोकसंख्येचे हे वैविध्यपूर्ण आणि महत्त्वाचे वैशिष्ट्य एकत्रित करणारे एकमेव साधन म्हणजे लोकसंख्येची जनगणना आहे.