अखिल भारतीय सेवा ज्यामध्ये भारतीय परराष्ट्र सेवा, भारतीय प्रशासकीय सेवा, पोलीस सेवा, वन सेवा यांचा समावेश होतो.

अखिल भारतीय सेवा

त्या अशा सेवा आहेत ज्यात अधिकारी केंद्र सरकार निवडतात पण ते राज्य सरकारच्या अखत्यारीत राहतात.

सध्या तिन्ही सेवा अखिल भारतीय सेवा आहेत.

1 IAS म्हणजेच भारतीय प्रशासकीय सेवा

2 IPS म्हणजे भारतीय पोलीस सेवा

3 IFS म्हणजे भारतीय वन सेवा

तिन्ही सेवांचे संवर्ग नियंत्रण प्राधिकरण IAS साठी केंद्रात DOPT, IPS साठी गृह मंत्रालय आणि IFS साठी वन आणि वन संवर्धन मंत्रालय आहे. जे या सेवांच्या अधिकार्‍यांना राज्याचे वाटप करतात आणि ज्या राज्य सरकारला त्यांना वाटप करण्यात आले आहे त्या राज्य सरकारच्या अंतर्गत काम करतात. हे अधिकारीही केंद्र सरकारच्या पदांवर प्रतिनियुक्तीवर येतात.

त्यांची पदोन्नती आणि बदली फक्त राज्य सरकारच करू शकते. मात्र या अधिकाऱ्यांना केंद्र सरकारच्या कर्मचाऱ्यांप्रमाणेच वेतन आणि भत्ते मिळतात. त्यांना अखिल भारतीय सेवा नियम लागू होतात. त्यांना नोकरीवरून काढून टाकण्याचा अधिकार राज्य सरकारांना नसून त्यांना निलंबित करू शकतात.

केंद्रीय सेवा

भारत सरकारची अनेक मंत्रालये आहेत, ज्यासाठी UPSC सुद्धा भरती करते, हे अधिकारी संपूर्ण भारतातील केंद्र सरकारच्या कार्यालयांमध्ये आणि मंत्रालयांमध्ये काम करतात. IRS, IAAS, IES, ISS इत्यादी वर्ग सेवा आहेत, त्यांच्याकडे वेगवेगळ्या मंत्रालयांचे स्वतःचे केडर आहेत परंतु DOPT ने जारी केलेले केंद्रीय नागरी सेवेचे नियम त्यांना लागू होतात.

दोन्ही सेवांमधील मूलभूत फरक प्रदान केल्या जात असलेल्या सेवेमध्ये आहे. अखिल भारतीय सेवेचे अधिकारी प्रामुख्याने राज्य सरकारच्या अंतर्गत काम करतात तर केंद्रीय सेवेचे अधिकारी म्हणजेच केंद्रीय नागरी सेवा केवळ केंद्र सरकारची सेवा करतात.

सामान्यत: अखिल भारतीय सेवेतील अधिकारी वरिष्ठ असल्याने केंद्र सरकारमध्ये प्रतिनियुक्तीवर येतात आणि तेथूनही निवृत्त होतात.